เราอยู่ในโลกที่เปลี่ยนแปลงเร็วมาก ความท้าทายใหม่ๆ ทั้งภายนอกและภายในองค์กรเกิดขึ้นอย่างต่อเนื่อง ในภาพรวม ทุกธุรกิจได้รับผลกระทบจากการเปลี่ยนแปลงด้านเทคโนโลยี ด้านสภาพภูมิอากาศที่เปลี่ยนแปลง การเปลี่ยนแปลงโครงสร้างประชากร ซึ่งอยู่นอกเหนือจากการควบคุมของผู้นำองค์กร ในทางกลับกัน ความท้าทายภายในองค์กร อาทิ ความคิด ทัศนคติของคนภายในองค์กร ระบบและกระบวนการ รวมถึงวัฒนธรรมขององค์กร เป็นสิ่งที่ผู้นำสามารถบริหารจัดการได้

 ในโลกที่มีการเปลี่ยนแปลงไปอย่างรวดเร็ว ระบบหุ่นยนต์ ปัญญาประดิษฐ์ และเทคโนโลยี เข้ามามีบทบาทในชีวิตของมนุษย์มากขึ้น และจะส่งผลกระทบต่อการทำงานของ HR อย่างไรบ้าง เราจะมีวิธีรับมือกับโลกในยุคหุ่นยนต์ได้มากแค่ไหน

 ไตรมาสแรกของปี 2020 องค์การเผชิญปัจจัยลบหลากหลาย ส่งผลต่อความกังวลในการจัดการทรัพยากรมนุษย์ และเกิดข้อสงสัยที่คนทำงาน HR ต้องการแสวงหาแนวทางจัดการและแก้ไข

PMAT ขอนำเสนอผลการสำรวจผลกระทบ ความกังวล และ ข้อสังสัยของคน HR ต่อการจัดการทรัพยากรมนุษย์ในภาวะวิกฤติ ในช่วงไตรมาสที่ 1 ของปี 2020

 ทำอย่างไรเมื่อสงกรานต์กลายเป็นวันทำงาน ช่วงวิกฤต COVID-19
เรากำลังอยู่ในช่วงที่วิกฤตต่างๆ ถาโถมเข้ามา องค์กร และ HR ควรมีการติดตามสถานการณ์อย่างต่อเนื่อง เพื่อให้สามารถปรับตัวได้อย่างทันท่วงทีนะคะ

 เรากำลังก้าวสู่การทำงานในยุคดิจิทัลอย่างเต็มตัว หลายสิ่งที่เคยคิดว่าจะเกิดขึ้นใน 3-5 ปีข้างหน้า เกิดขึ้นเร็วกว่าที่หลายคนคาดการณ์ไว้ เมื่อเราทุกคนถูกสถานการณ์ฉุกเฉินภาคบังคับเข้าจู่โจม เราจึงมีความจำเป็นต้องปรับรูปแบบการใช้ชีวิตและการทำงาน อย่างรวดเร็ว เพื่อให้การดำเนินกิจกรรมต่างๆเป็นไปอย่างต่อเนื่อง และเพื่อความอยู่รอดขององค์การ

 การระบาดของโรค COVID-19 ที่ทั่วโลกกำลังเผชิญอยู่ในปัจจุบัน ก่อให้เกิดผลกระทบในทุกด้าน ไม่ว่าจะเป็นเศรษฐกิจ สังคม การเมือง รวมไปถึงวิถีการดำรงชีวิตของคนในสังคมที่เปลี่ยนไปอย่างมาก คำถามสำคัญที่เกิดขึ้นตามมา ก็คือ การดำเนินชีวิตของคนในสังคม หลังพ้นวิกฤตครั้งนี้จะเปลี่ยนแปลงไปอย่างไร “ฟิวเจอร์เทลส์ แล็บ” (FutureTales Lab by MQDC) หรือ ศูนย์วิจัยอนาคตศึกษา ภายใต้บริษัทแมกโนเลีย ควอลิตี้ ดีเวล็อปเม้นต์ คอร์ปอเรชั่น จำกัด (MQDC) พาร่วมหาคำตอบผ่านการวิเคราะห์ผลกระทบและรวบรวมข้อมูลของสังคมในอนาคตมาเป็น 10 เทรนด์ที่น่าสนใจ เพื่อการเตรียมความพร้อมรับมือในทุกการเปลี่ยนแปลงได้อย่างมีประสิทธิภาพ

 จากการระบาดของ COVID-19 ทำให้กว่า 4 ใน 5 ของคนทำงานทั่วโลกได้รับผลกระทบที่เกิดจากการ Lockdown และการ Work form home
องค์กรส่วนใหญ่รับมือกับวิกฤตนี้ โดยให้ความสำคัญกับสุขภาพและความปลอดภัยของพนักเป็นอันดับแรก ซึ่ง ณ ปัจจุบัน องค์กรเริ่มที่จะมีการวางแผนการจัดการกับความท้าทายที่จะต้องฟื้นฟูธุรกิจหลังจากนี้

 ไตรมาสแรกของปี 2020 การบริหารงานบุคคลก็เข้าสู่เรื่องท้าทายในรอบหลายปี วิชาชีพบุคคล หรือแม้กระทั่งผู้บริหารระดับโลกยังไม่สามารถคาดเดาได้ว่าจะเกิดเหตุการณ์ COVID-19 ขึ้น (หรืออาจจะคาดว่าเกิดขึ้น แต่ไม่ได้คาดว่าจะมีการระบาดไปทั่วโลกในอัตราที่น่ากลัวขนาดนี้) สิ่งหนึ่งที่กระทบกับการทำงานของวิชาชีพ HR เรื่องหนึ่งคือ ผลกระทบของ Supply Chain ในการทำงานทั้งหมด อาทิ การ Lockdown พื้นที่ ที่กระทบต่อการขนส่ง การสร้าง Physical Distance ที่กระทบต่อการจัด Workplace หรือที่นั่งในการทำงานจนกระทั่งนโยบาย Work From Home ที่เคยเป็นที่ถกเถียงกันมานานว่าสามารถทำได้จริง ๆ หรือไม่? หากทำได้จริง Productivity ในการทำงานจะลดลงหรือไม่? ก็ได้รับการทดสอบแบบไม่มีใครตั้งตัวในช่วงสองถึงสามเดือนที่ผ่านมานี้เอง ทุกสิ่งที่อย่างกลายเป็นผลกระทบกับชีวิตการทำงานของทุกคนอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้ จนกระทั่งเกิดความคุ้นเคยหรือที่เราเรียกกันติดปากว่า New Normal (วิถีชีวิตใหม่)

ความท้าทายของงาน HR ยุคนี้จึงเป็นการออกแบบการบริหารทรัพยากรบุคคลภายใต้ New Normal นั่นเอง

 บริษัท ZF Friedrichshafen (แซดเอฟ ฟรีดริชชาเฟ่น) เป็นบริษัทผู้ผลิตชิ้นส่วนรถยนต์ในส่วนของระบบบังคับล้อและถุงลมนิรภัย นอกจากนี้ยังเป็นผลิตชิ้นส่วนในรถยนต์ประเภทไฮบริดอีกด้วย โดยมีบริษัทแม่อยู่ที่ประเทศเยอรมนี บริษัทได้รับผลกระทบจากการชะลอตัวของเศรษฐกิจที่ยืดเยื้อส่งผลกระทบต่อภาคยานยนต์และในปี 2562 บริษัทได้มีการปลดพนักงานหลายครั้ง เช่นเดียวกับบริษัทอื่น ๆ อีกมากมายที่ตอนนี้ได้มีการปลดพนักงานออก ซึ่งส่งผลกระทบต่อภาคการผลิตในเชิงลบ สถานการณ์ของ ZF ไม่ค่อยดีนัก บริษัทไม่ได้คาดหวังว่าจะมีการเติบโตของธุรกิจในช่วงสองปีนี้

 SoftBank เป็นบริษัทข้ามชาติด้านโทรคมนาคมและการสื่อสารสัญชาติญี่ปุ่น ให้บริการบรอดแบนด์ โทรศัพท์คู่สาย การพาณิชย์อิเล็กทรอนิกส์ เทคโนโลยี การเงิน การตลาด สื่อ ตลอดจนบริการต่าง ๆ อีกมายมาย ในปี พ.ศ. 2558 SoftBank ได้รับการจัดอันดับเป็นบริษัทที่ใหญ่เป็นอันดับ 3 ของญี่ปุ่นและใหญ่เป็นอันดับ 62 ของโลก

 ที่ทำงานเป็นที่ที่หนึ่งที่เราใช้เวลา 1 ใน 3 ของแต่ละวัน และอย่างน้อย 90,000 ชั่วโมงในชีวิตของเรา ซึ่งแน่นอนว่การทำงานนั้นส่งผลกระทบต่อวิถีชีวิตของเราอย่างแน่นอน ไม่ว่าสถานการณ์ที่กำลังเผชิญอยู่จะส่งผลกระทบต่อการทำงาน และชีวิตประจำวันอย่างไร ซึ่งอาจทำให้รู้สึกเครียด ท้อแท้ กดดัน หรือมีความเหนื่อยหน่ายในการทำงาน จึงขอนำเสนอเทคนิคง่ายๆ ในการดูแลตัวเอง สร้างกำลังใจ ในวันทำงานให้มีความสุข สดใส ได้ด้วย 3 เคล็ดลับ

 การสร้างวัฒนธรรมให้พนักงานมีโอกาส “ลองผิดลองถูก” ซึ่งในที่นี้ผมไม่ได้หมายถึงเราจะปล่อยให้ทุกคนทำงานแบบเดาสุ่ม หรือนั่งเทียนมั่วตัวเลขนะครับโปรดอย่าเข้าใจผิด คำว่าลองผิดลองถูกคือ การทดสอบสมมติฐานแบบวิทยาศาสตร์โดยมีขั้นตอนแบบงานวิจัย นั่นคือเราต้องมีกระบวนการทดสอบที่มีความเหมาะสมในสภาพแวดล้อม และบริบทนั้น ๆ ขององค์กร ซึ่งแตกต่างจากกันออกไป

 ถ้าพูดถึงขยะที่เกิดขึ้นมากในช่วง COVID-19 หลายคนอาจจะนึกถึงหน้ากากอนามัย แต่จริง ๆ แล้วตั้งแต่ช่วงเกิดเหตุการณ์ COVID-19 ไปจนถึงการล็อคดาวน์เมือง ขยะเดลิเวอรี่อันเกิดจากการบริการอาหารแบบส่งถึงที่ (Food delivery) นั้นกลับขยายตัวอย่างรวดเร็วไม่ต่างจากธุรกิจอาหารเดลิเวอรี่

 เชื่อได้ว่าการสั่งอาหารจากแอพพลิเคชั่นส่งอาหารอย่าง LINE MAN, Grab Food, Get, Food Panda หรือการโทรไปสั่งอาหารตามสั่งร้านป้า แล้วให้พี่วินมอเตอร์ไซค์ไปรับ แล้วมาส่งเป็นมื้อกลางวันหรือมื้อเย็นที่ทำงานอาจกลายเป็น New Normal ของหนุ่มสาวชาวออฟฟิศบางคนมาสักพักใหญ่แล้ว ทว่าในช่วงสถานการณ์ COVID–19 หลายแอพพลิเคชั่นเน้นการทำโปรโมชั่นกระตุ้นยอดสั่งส่งกันอย่างคึกคักทั้งลดค่าอาหาร ลดค่าส่ง ซื้อ 1 แถม 1 ไปจนถึงไม่คิดค่าส่ง แม้กระทั่งร้านอาหารชื่อดังที่มีแอพพลิเคชั่นหรือช่องทางสำหรับสั่งและส่งอาหารของตนเองที่ไม่ได้ผ่าน Food Delivery App ก็ยังจัดโปรโมชั่นส่งฟรี ลด แลก แจก แถมกันอยู่พักใหญ่ ๆ จนกระทั่งสถานการณ์เริ่มคลี่คลายบ้างแล้วโปรโมชั่นเหล่านั้นก็ยังมีให้เห็นอยู่และมีทีท่าว่าจะอยู่ไปอีกสักพัก

 การตั้งเป้าหมายที่ยิ่งใหญ่เป็นสิ่งที่ดี แต่สิ่งที่สำคัญไม่แพ้กันคือ วิธีที่จะทำให้เราสามารถบรรลุเป้าหมายนั้นได้อย่างที่ตั้งใจไว้ โดยสามารถเริ่มต้นจากการสร้างสิ่งเล็กๆ ที่สามารถทำได้ไม่ยาก เป็นระยะเวลาหนึ่งจนเป็นนิสัยจะทำให้เราเดินทางเข้าสู่เป้าหมายที่ไม่ว่าจะไกลหรือยิ่งใหญ่เพียงใด ได้ชัดเจนขึ้น

 คำว่า Uncertainty หรือ ความไม่แน่นอน นั้นมันเริ่มชัดเจนกับการทำงานของพวกเรามาขึ้นเรื่อย ๆ นับตั้งแต่ต้นปี 2020 ที่ผ่านมา สมัยก่อนงาน HR มีความซับซ้อนน้อยกว่าปัจจุบันเนื่องจากธุรกิจต่าง ๆ ล้วนดำเนินตามแผนกลยุทธ์ที่ผู้บริหารสามารถกำหนดได้จากการมองไปข้างหน้ายาว ๆ เพื่อคิดการเตรียมการรับมือเรื่องต่าง ๆ แต่ภายใต้ Digital Disruption ที่เริ่มเข้ามาใกล้ตัวเรามากขึ้นเรื่อย ๆ การทำงานของ HR ก็มีผลให้ต้องปรับตัวตามไปด้วย สมัยนี้พนักงานเข้างานใหม่สามารถ Onboarding หรือเข้าโปรแกรมรับพนักงานใหม่ได้จากที่บ้านผ่านระบบ Video Conference ที่สามารถแสดงช้อมูลทั้งผ่านหน้าจอ และมีภาพเคลื่อนไหวให้ได้ดู หรือบางองค์กรมีคู่มือพนักงานออนไลน์ที่สามารถให้พนักงานอ่านทุกเรื่องตั้งแต่การเบิกค่าใช้จ่าย การเบิกค่าเดินทาง การขอย้ายตำแหน่งงาน การขึ้นค่าจ้างและเงินเดือน ยกตัวอย่างเช่น บริษัทที่เป็น 100% Remote work (หรือเป็นบริษัทที่ก่อตั้งขึ้นมาด้วยนโยบายที่ว่า พนักงานทุกคนทำงานจากที่ไหนก็ได้นั่นเอง) นามว่า Gitlab นั้นได้ทำการเผยแพร่คู่มือพนักงาน (จริง ๆ คือคู่มือองค์กรเลยด้วยซ้ำเพราะมีทุกเรื่องเขียนในนั้นจริง ๆ ) ให้ทุกคนสามารถเข้าไปอ่านได้ที่ https://about.gitlab.com/handbook/ โดยภายในมีการระบุตั้งแต่ หากคุณเป็น CEO คุณต้องทำอะไรบ้าง ไปจนถึงจะขอเบิกคอมพิวเตอร์ใช้งานจะต้องติดต่อใคร หรือถ้าอยากจะนัดหมายคุยกับ HR จะต้องทำอย่างไร

 ความเครียดเป็นสิ่งที่พวกเราส่วนใหญ่ยอมรับว่าเป็นส่วนหนึ่งในชีวิตของเรา เราต้องจัดการเวลาในการวางแผนความก้าวหน้าในอาชีพ การติดต่อกับหัวหน้างาน และการทำให้ครอบครัวของเรามีความสุข เราจะรู้ได้อย่างไรว่าเรากำลังเผชิญกับความเครียดที่อาจจะเกิดเป็นปัญหาเชิงสุขภาพจิตได้ เป็นเรื่องปกติที่เราจะรู้สึกเครียดในบางสถานการณ์ อย่างไรก็ตามเราอาจคุ้นเคยกับความเครียด ความวิตกกังวลและเกิดการเปลี่ยนแปลงความคิดและกิจวัตรประจำวันของเราอย่างที่เราไม่รู้ตัว การยอมรับว่าเราอาจจะกำลังประสบปัญหาทางสุขภาพจิตไม่ใช่เรื่องง่าย อย่างไรก็ตามมีสัญญาณหรือตัวบ่งชี้เริ่มต้นบางอย่างสามารถที่จะช่วยให้เราไตร่ตรองว่าเรากำลังมีปัญหาอยู่หรือไม่

 ปัจจุบันหากท่านผู้อ่านลอง search Google ด้วยคำว่า “Agile HR” ท่านจะพบผลลัพธ์จากการค้นหามากกว่า 63 ล้านบทความ (รวมไปถึงบทความภาษาไทยด้วย!) เป็นหลักฐานที่ยืนยันได้พอตัวว่าหลักการที่เราเรียกว่า Agile software development นั้น ไม่ได้ยุ่งเกี่ยวกับแค่เรื่องเชิงเทคนิคอีกต่อไป แต่ยังสามารถนำเอาหลักคิดมาประยุกต์ใช้กับงาน HR ได้อีกด้วย ความนิยมของหลักการ Agile นั้นปรากฏตั้งแต่ช่วงสามปีที่แล้วโดย Deloitte ได้ทำการสำรวจพบว่า 79% ของผู้บริหารทั่วโลกนั้นให้ความสำคัญกับ Agile โดยกล่าวว่าจะเป็นเครื่องมือในการบริหารผลงานขององค์กรในอนาคต

 ปัจจุบันเทคโนโลยีปัญญาประดิษฐ์ (Artificial intelligence) กำลังได้รับความนิยมมากขึ้น รายงานของ Pricewaterhouse Coopers ทำนายว่าภายในปี 2030 ปัญญาประดิษฐ์จะสร้างรายได้ให้กับเศรษฐกิจโลกที่ 15.7 ล้านล้านดอลลาร์สหรัฐ (Tunjaya, 2018) ดังนั้นจึงกล่าวได้ว่าปัญญาประดิษฐ์จะมีส่วนร่วมในชีวิตของผู้คน ระบบธุรกิจ ระบบสังคมและอื่น ๆ